ÖSYM, son 3 yıldır üniversite yerleştirme sonuçlarını farklı metotla yapıyor. Sınava giren aday sayısı, tercih yapan aday sayısı ve okul türlerine göre üniversite kazanan aday sayısı ayrı ayrı sınıflandırılıyor. Yükseköğretime Kabul Sınavı’na (YKS) girip kazandığı halde tercih yapmayan aday sayısı bu yıl rekor kırdı. ÖSYM’nin verileri Türkiye’nin umudu gençliğin içler acısı halini ortaya koydu:
■ 2024 YKS’ye toplam 3 milyon 36 bin 945 aday başvuru yaptı, sınava girenlerin sayısı 2.9 milyonda kaldı.
■ 2 milyon 755 bin 301 aday yerleşmeye hak kazandı. 1 milyon 670 bin 205’i tercih yaptı. Üniversiteye girme hakkı kazanan adaylardan yüzde 39.38’ini oluşturan, 1 milyon 85 bin 96’sı hiç tercih yapmadı, 638 bin 622’si yerleştirildi ama kaydını yaptırmadı.
■ Son 3 yılda bir fakülte kazandığı halde ‘Yoksulluk, yüksek kiralar, eğitim maliyeti ve beslenme’ başta olmak üzere birçok nedenle üniversiteye kayıt yaptırmayan öğrenci oranı zirve yaptı. Bu oran 2022’de yüzde 26.5 iken bu yıl yüzde 39.3’e çıktı. Üniversite sınavını kazanan her 100 öğrenciden yaklaşık 40’ı kayıt yaptırmadı.
■ Her 2 fen liseliden 1’i kayıt yaptırmadı. Fen liselerinde 3 yılda üniversite yerleşme oranı 2022’de yüzde 51.3, 2023’te yüzde 51.2 ve 2024’te yüzde 50’nin de altına düşerek ilk kez yüzde 47.05’e geriledi. Fen lisesindeki öğrencilerin çoğu yurt dışına gitti.
İMAM HATİPLER İLK SIRADA
■ Anadolu Liseleri, ön lisans ve lisans bölümlerine yerleştirilip kayıt yaptırmayan 423 bin 729 öğrenciyle birinci sırada.
■ İHL’lerin 2024 YKS verilerini incelediğinde, tercih yapma hakkı kazanan 252 bin 377 adaydan yüzde 35.5’ini oluşturan 89 bin 661 aday kazandığı halde çoğu ekonomik nedenlerle kayıt yaptırmayıp açıkta kaldı. İmam hatipler, lisansta yüzde 83.6 oranıyla hak ettiği halde üniversite tercihi yapmayan birinci okul türü oldu.
■ 2023’te 2 milyon 895 bin 128 aday tercih yapma hakkı kazanırken, 1 milyon 880 bin 697 aday tercih yaptı. Aslında 2 milyon 895 bin 128 aday üniversiteye girmeye hak kazanmıştı. 1 milyon 880 bin 697 aday tercih hakkını kullandı. 2023 YKS’de yüzde 35.04 oranına karşılık gelen 1 milyon 14 bin 431 aday tercih yapmadı. 2024’e gelindiğinde hakkı olduğu halde tercih yapmayan aday sayısı artarak, 1 milyon 85 bin 96’ya çıktı. Tercih yapma hakkı kazanan aday sayısı 2023 YKS’ye göre düştüğü halde, 2024 YKS’de tercih yapmayan aday sayısı arttı.
Alacakları diplomanın işe yaramayacağını biliyorlar
ÖSYM’nin son 3 yıllık verilerini karşılaştırmalı inceleyen Eğitim Uzmanı Alaaddin Dinçer, tüm okul türlerinde üniversite sınavını kazanıp yerleştirme hakkı kazanmasına rağmen tercih yapmayanların oranının 2024’te rekor kırdığını kaydetti. Dinçer’in açıklamaları şöyle: “Bu veriler bize gençlerin geleceğini üniversite okuyarak kurtarmaya dair umutlarını yitirdiğini gösteriyor. İşsiz kalacaklarını bildikleri için açık öğretim tercihi bile etmediler. Alacakları diplomanın işe yaramayacağını çok iyi biliyorlar. Ekonomik, sosyal kriz yani gideceği kentte yaşama zorluğu gözlerini korkutuyor. Ana babasının yanında bile olanlar, kazandıkları üniversitelere kayıt yaptırmadı. Ekonomik kriz derinleştikçe, eğitimden kaçış oranları arttı. Öğrenciler, mezun olduklarında işsiz kalacaklarını çok iyi gördükleri için, üste bir de para verip vakıf üniversitelerine gitmedi. Ülkenin, 1 milyon 85 bin 96 pırıl pırıl genci, geleceğe dair umutlarını, ekonomik kriz nedeniyle kaybetti. ”
